wandelen noordholland lopen trein gooi vechtstreek waterland zaanstreek duinen hei strand polders polder kennemerduinen kennemerland omgeving amsterdam dagwandeling hoogtelijnen.nl digitaal magazine over kunst, natuur, mens en politiek de voet (nederland) wandelen noordholland lopen trein gooi vechtstreek waterland zaanstreek duinen hei strand polders polder kennemerduinen kennemerland omgeving amsterdam dagwandeling
historische kernen - polder & rivier – dijkwegen - nieuwe natuur amsterdam-z.o. – abcoude – gein - weesp deze eerste wandeling is (bij uitzondering) voorlopig slechts 15 km wandeling nr. 1 een serie dagwandelingen door noord-holland - 20 tot 25 km - uitstekend bereikbaar per openbaar vervoer
laatste update route: 3 aug. 2008 tekst en foto’s: anne lever © bijdrage klarenbeek: anke reijenga © alle wandelingen zijn aan te klikken in de linkerkolom.	op de hoogte blijven? mail naar contact@hoogtelijnen.nl en vermeld: ‘aanmelden nieuwsbrief hoogtelijnen’. de e-nieuwsbrief verschijnt onregelmatig.
Deze wandeling werd oorspronkelijk opgezet met als start NS-station Weesp. Daar de wandelingen 1 t/m 4 op elkaar aansluiten, vinden velen het logischer om te starten in Amsterdam-Z.O. en dan naar Weesp te lopen (en de volgende keer in Weesp te beginnen aan wandeling 2). Vooralsnog tref je op deze pagina nog de beschrijving aan van Weesp richting Amsterdam. Er is echter al wel een printversie van Amsterdam naar Weesp beschikbaar.
Vertrek: NS-station Weesp Aankomst: metrostation Holendrecht Dienstregelingen: Informatie vind je op www.9292ov.nl of www.ns.nl
Over de wandeling Landschap. Deze wandeling gaat door het stadje Weesp, langs het riviertje het Gein, door het dorp Abcoude en door de groengebieden – met een prachtig natuurparkje - van Groengebied Amstelland. Wegen en paden. Je loopt vrijwel steeds over rustige, verharde weggetjes. Drukte. Op mooie dagen is er langs het Gein vrij veel fietsverkeer. Het autoverkeer blijft daar op alle dagen binnen de perken, maar kan wel een beetje hinderlijk zijn vanwege de smalle weg. Afstand. De hierboven genoemde afstand van 15 km is globaal, de tijden in de tekst zijn zonder pauzes en met een ‘gemiddelde’ snelheid (niet slenteren maar ook geen ‘nordic walking’-achtig tempo). Lengte. De wandeling voldoet nog niet aan de eis die aan de lengte wordt gesteld. In de toekomst wordt de route daarom verlengd. Detailkaart. Een detailkaart meenemen is niet echt nodig. Horeca en winkels. In Weesp en in Abcoude. Verder is er halverwege het Gein een streekwinkel (zie info in de tekst). Hond. Tijdens deze dagtocht kan de hond mee, al is het voor hond en baasje vanwege het verkeer zeker geen ideale wandeling. Het natuurpark Klarenbeek is voor honden gesloten, maar je kunt er gemakkelijk omheen lopen. Achtergrondinformatie. Verwijzingen naar literatuur en relevante websites vind je onderaan deze pagina.
Weesp (NS-station) Van NS-station Weesp tot aan de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal = ongeveer 30 min. De start van deze wandeling is op het NS-station Weesp Het station uitkomend steek je het stationsplein over, vervolgens ga je naar links (Herensingel), tot je 50 m. verder de Vecht bereikt. Hier ga je rechtsaf de Stationsweg op. Dan volgt een klein ommetje door oud-Weesp: Over de brug over het riviertje Smal Weesp ga je namelijk rechtdoor (Hoogstraat). 18de- en 19de-eeuwse herenhuizen. Variant: Eventueel kun je, voordat je vanuit de Hoogstraat de Kerkstraat ingaat, even een kijkje nemen op het bastioneiland (zie tekst in het kadertje hierboven). Loop dan even iets verder door, langs de Vecht, en steek links de withouten dubbele klapbrug over die naar het bastioneiland leidt. Daarna ga je terug naar de Hoogstraat. Over Weesp Weesp ontstond omstreeks de 11^de eeuw als dijkdorp aan de Vecht (m.n. de huidige Hoogstraat). De Vecht was toen al een belangrijke handelsroute. Begin 13^de eeuw werd het dorp door de Kennemers verwoest (zie de wandelingen 11 tot 14, die door vijandelijk gebied voeren), en in de 14^de eeuw nog eens door de bisschop van Utrecht. De wederopbouw vond steeds snel plaats. Stadsrechten werden ook al ergens in deze periode verleend. Kort na 1500 werd in de monding van het Smal Weesp een sluis aangelegd. De Oudegracht was toen nog een buitengracht: door stadsuitbreidingen in de 17^de eeuw werd het langzaam maar zeker een binnengracht. In het Rampjaar 1672 en gedurende de daaropvolgende jaren werd gewerkt aan een nieuwe verdedigingsgordel met bastions. Tot het einde van de 18^e eeuw bleef Weesp redelijk welvarend, vooral vanwege de brandewijnindustrie (tien molens, dertig stokerijen). In Trouw van 8 maart 2003 schreef Cokky van Limpt over een tocht rond Weesp (de Aetsveldroute , gemarkeerd met de ANWB/Groene Hartbordjes). Een citaat: “Weesp maakte vroeger deel uit van de verschillende waterlinies die het westen van Nederland moesten beschermen tegen oprukkende vijanden. Dat gebeurde door met opzet brede stroken land onder water te zetten. De 17de-eeuwse Oude Hollandse Waterlinie, in 1822 vervangen door de Nieuwe Hollandse Waterlinie, liep vanuit Muiden via Naarden naar Weesp en verder zuidwaarts naar de Biesbosch. In 1672, kort na een -afgeslagen- aanval van de Fransen, werden in Weesp vier bastions gebouwd, twee op het bastioneiland en twee in het zuiden van de stad... Op het bastioneiland ronden we het Fort Ossenmarkt. Dit torenfort, dat momenteel onderdak biedt aan verenigingen en bedrijfjes, werd gebouwd in 1863.” Ansichtkaart: de Hoogstraat, een eeuw geleden. Volg de Hoogstraat tot de tweede straat rechts (Kerkstraat). Via de Kerkstraat en Kerksteeg kom je op de Oudegracht. Bij de Oudegracht sla je weer rechtsaf en loopt rechtdoor, totdat deze gracht eindigt in het dwarswater (= Smal Weesp, dat je even eerder dus al was tegengekomen). Je slaat links af, en loopt langs dit water: het heet eerst Binnenveer en dan Buitenveer. Links zie je het ‘industriepark Van Houten’, daarna volgt zicht op de haven. Deze weg loop je nog verder uit (Verlengd Buitenveer), met tenslotte een klein stukje langs het A'dam-Rijnkanaal.
Brug Amsterdam-Rijnkanaal Van de brug over het A’dam-Rijnkanaal tot Abcoude = ongeveer 1.30u Bij de brug neem je het trapje langs het talud omhoog. Boven ga je rechtsaf en steekt het Amsterdam-Rijnkanaal over. Aan het einde van de brughelling ligt het (bij Amsterdam ingelijfde) dorpje Driemond. Hier begint, bij de stoplichten, links de prachtige route langs het riviertje het Gein. Je kunt aan beide zijden langs het riviertje lopen. Neem het weggetje aan de overkant, dus de rechterkant - vooral omdat daar nòg minder verkeer is dan links. Je volgt het Gein nu over een afstand van 5 à 6 kilometer. Het Gein en de polder zuidwaarts (richting Amsterdam-Rijnkanaal). Bedreigd gebied Veruit het grootste gevaar dat het gebied – inmiddels al enkele decennia – bedreigt is het plan om de A6 door te trekken vanaf de A2 naar de A1 (dus ook langs het Naardermeer). Afhankelijk van de politieke wind die waait gaat het plan in de ijskast of komt het weer op de proppen. De eerste jaren van de 21^ste eeuw werd geflirt met een tunnel, maar in 2003 had een Amsterdamse VVD-wethouder het voor de verandering over een snelweg op palen. De Naardermeer-lobby, het linkse college in Amsterdam en last but not least de plotselinge val van het kabinet Balkenende III maakten, dat in de zomer van 2006 het gevaar (weer eens) geweken leek te zijn. Meer informatie? Kijk op http://www.spaarhetgein.nl De schoonheid van het Gein heeft velen geïnspireerd. Hier een schilderij van de jonge Mondriaan. Ongeveer halverwege, dus na ongeveer een half uur langs het Gein te hebben gelopen, gaat een fietspad naar rechts, naar Amsterdam-Zuidoost. Variant: Indien nodig neem je dit fietspad en ben je in ongeveer een kwartier bij het eindpunt van de metro = halte Gein in de gelijknamige woonwijk. Even verder kom je langs de prachtige Broekzijdse molen. Overigens loop je nu in de provincie Utrecht. Weer enige minuten later bereik je een voetbruggetje (met een bankje). Variant: Aan de overkant ligt streekwinkel Anna Haen: oversteken en even naar links. Ook voor koffie met gebak etc. Geopend do. t/m za. van 9 tot 17u en incidenteel op zondag. Zie actuele tijden en meer informatie op de website www.annahaen.nl Over ‘Bijlmerlust, het tolhuis en fort Nigtevecht Ter hoogte van het voetbruggetje staat aan de overkant van het riviertje onder meer de trotse herenboerderij 'Bijlmerlust': toen de Bijlmermeer in de jaren zestig van polderland tot stad werd (de hele polder werd opgespoten) is de boerderij afgebroken en op deze plaats herbouwd. Aanvankelijk zag het er onnatuurlijk nieuw uit en de boompjes rondom waren klein: inmiddels heeft zij haar ‘natuurlijke’ plek in het landschap gevonden. Als je hier even het voetbruggetje oversteekt, dan zie je, na enige meters verder gelopen te zijn, een landweggetje naar het Amsterdam-Rijnkanaal. Kijk je goed naar het huis op de hoek, dan zie je aan de grote houten paal naast het huis nog, dat het – op de grens van Utrecht en Noord-Holland gelegen - ooit een tolhuis is geweest (het hek van een naburig huis vermeldt diverse tarieven). Het dwarsweggetje slingert zich door de polder en komt naast Fort Nigtevecht bij het A’dam-Rijnkanaal uit, maar voordat het kanaal werd gegraven, liep het door tot Nigtevecht - nu pal aan de overkant van het kanaal: zie wandeling 02. Er is sprake (geweest?) van de bouw van een voet-/fietsbrug op deze plek. Het Gein en de polder zuidwaarts, richting Amsterdam-Rijnkanaal. Bij de voetbrug blijf je de weg volgen, dus aan dezelfde kant van het Gein. Na een aantal minuten zie je, daar waar het Gein een scherpe bocht naar rechts maakt, een tweede molen, deze keer op de andere oever. Recht voor je is Abcoude dan al goed zichtbaar. In deze bocht naar rechts zijn overigens resten van de stelling van Amsterdam te zien. Zo’n kilometer verderop, in Abcoude, is er tevens een prachtige fortificatie met veel bomen en omringende gracht (vooral in de winter vanuit de trein A’dam-Utrecht redelijk goed te zien). Zie voor meer informatie www.stelling-amsterdam.org Na nog eens tien minuten bereik je de spoorlijn (vanaf begin 2007 ondergronds met een aquaduct voor het riviertje). Hier begint het dorp Abcoude. Over ‘Abencenwalde’ In een oorkonde van de bisschop van Utrecht uit 1085 is voor het eerst sprake van “de inwoners van Abecenwalde”. Later lag hier, op de grens van het graafschap Holland en het bisdom Utrecht, tevens het slot Abcoude, dat in 1274 werd verwoest door Gijsbrecht van Amstel. Het werd herbouwd, maar heden ten dage vind je er weinig meer van terug dan de resten van de slotgracht (tussen Abcoude en Baambrugge, bij boerderij Landlust aan de Koppeldijk). Meer informatie? Kijk onderaan bij ‘bronnen’.
Abcoude Van Abcoude naar Metrostation Holendrecht = ongeveer 45 min. In Abcoude – een Utrechts dorp - maken we, net als in Weesp, een ommetje. Blijf na het oversteken van de spoorlijn rechtdoor lopen, dus nog steeds rechts van het Gein: de Kerkstraat in tot aan het kerkplein. Bij het Kerkplein sla je linksaf (stel het je even voor: dit was ooit de rijksstraatweg tussen Utrecht en Amsterdam!) Je steekt de ophaalbrug over het Gein over en loopt door tot de volgende ophaalbrug. Hier is het oude café De Eendracht: al bij redelijk weer zit je er heerlijk buiten op het grintterras of onder het afdak (drankjes meestal zelf binnen te halen). Vervolgens ga je de ophaalbrug over, direct rechtsaf langs de dorpsfriettent het voetpad op (Voordijk). Het riviertje de Holendrecht (aan de rechterhand) volg je langs de lage huisjes tot aan een volgend ophaalbruggetje. Dit steek je over. Een tiental meters verder ga je naar links (dit is weer de oude straatweg van zoëven). Je volgt deze straatweg. Na vijftig meter houdt aan je linkerhand de bebouwing op en volg je weer de Holendrecht, nu aan je linkerhand. Dit blijf je doen, ook als honderd meter verder alleen de (voor doorgaand verkeer afgesloten) verzakkende oude straatweg het riviertje volgt. Let op het grote hoogteverschil met de polders aan weerszijden van het riviertje. Bij het Abcoudermeer aangekomen (weer een paar honderd meter verder) ga je, net voor het zwembad, rechtsaf over een paadje tot je de doorgaande weg weer bereikt. Hier oversteken en links af. Negeer na een paar meter een weg naar rechts (Ruwelspad) die naar sportvelden voert, volg nog een paar meter de straatweg en ga dan aan de rechterkant van de weg af: hier loopt een voetpad bestaande uit houtspaanders (en wellicht modder). Volg de waterkant naar rechts (je passeert een wat vervallen hek). Nu kom je op een dijkje dat al eeuwenlang de grens markeert tussen de provincie Utrecht en Noord-Holland. Het is aan weerszijden begroeid met bomen, die al sinds mensenheugenis af en toe dicht bij de grond worden geknot. Volg dit dijkje (negeer een paadje met bruggetje naar links): links zicht op terreinen van Groengebied Amstelland. Aan het eind van het pad, je bent nu vlakbij de spoorbaan, ga je links af en volgt dit pad tot een fietsbruggetje. Bij het fietsbruggetje (rechts is een onderdoorgang onder het spoor) sla je linksaf, om het laatste ommetje van deze middag te maken. Variant: Wil je dit ommetje niet maken, dan loop je bij dit fietsbruggetje ongeveer rechtdoor - het dijklichaam volgend. Zo ben je eerder bij de metro, maar je mist wel het prachtige natuurparkje Klarenbeek. Na een paar honderd meter komt vanaf links (graspad) de hoofdroute van deze wandeling op het fietspad uit en volg je deze weer. Met een hond moet je deze variant volgen, want Klarenbeek is niet toegankelijk voor honden. Bij het fietsbruggetje ga je dus linksaf, en loopt over een tweede fietsbruggetje. Volg het fietspad een paar honderd meter, tot net vóór de dijk (met daarop – alweer – de oude rijksstraatweg, hier Abcouderstraatweg geheten). Neem rechts het kronkelende paadje door het natuurgebied Klarenbeek. Over Klarenbeek Door: Anke Reijenga Aan de Abcouderstraatweg ligt het natuurgebied Klarenbeek. Het is niet groot, namelijk ca. 6.5 hectare en het wordt beheerd door vrijwilligers. Dit gebied heeft onlangs landelijke bekendheid gekregen, doordat het als voorbeeld is gesteld hoe je zinvol om kunt gaan met het groen aan de rand van je stad. Ik vind het leuk om er wat over te vertellen, aangezien ik bij de oprichting betrokken ben geweest. Het gebied maakte van oudsher deel uit van het Utrechts-Hollands veenweidegebied en nog tot ongeveer 1960 was dit een weide- en hooigebied, met kunstmatig laag gehouden waterstand. Het lag aan de rand van een enorm groot opgespoten terrein, daar waar Bijlmermeer, Holendrecht en Gaasperdam later gebouwd zouden gaan worden. Dwars door dit veengebied was een kabel- en leidingenstrook gelegd; dat wil zeggen dat het veen daar was afgevoerd en een strook van grof zand was aangebracht in verband met de aanleg van een toekomstige autosnelweg. Deze weg is er gelukkig niet gekomen. Het gebied lag tussen toekomstig recreatiepark de Hoge Dijk en volkstuincomplex de Vijf Slagen en is vanaf ongeveer 1990 verhuurd aan de natuurvereniging de Ruige Hof voor de som van fl 1.- per jaar (nu 0.45 euro per jaar). Zij mochten het gaan beheren, mits het terrein vrij toegankelijk zou worden voor iedereen. En dit is volgens mij goed gelukt. Van het begin af aan heeft men geprobeerd om het veenlandschap tot leven te brengen zoals dat in de 11^e t/m 16^e eeuw in deze omgeving ontstaan was (ruigtes, riet en moerasgebieden). De grondwaterstand is weer ‘natuurlijk’ hoog (op natte dagen heb je beslist laarzen nodig); de bodem bestaat uit veen - op de strook zand na - en de verscheidenheid aan begroeiing is groot. Op het relatief kleine terrein is een nat- en een drooghooiland, een bomensingel, ruigtes, grienden, struiken, rietmoeras, poelen, slootjes, knotwilgen, schapen. ’s Winters kun je er onder andere de roerdomp horen, in het voorjaar de blauwborstjes zien en nog veel meer. Volgens kenners is er een grote verscheidenheid aan flora en fauna. Zelf heb ik een jaar of drie als vrijwilliger meegewerkt. Dit is al weer een tijd geleden, maar nog staat me de rust en stilte bij, de torenvalken in de lente, de verwondering over de spelende jonge wezeltjes voordat ze schuw worden, het buiten bezig zijn, het leren omgaan met zeis en sikkel (en zo kan ik nog wel een tijd doorgaan…). Tot slot wil ik vermelden dat op het terrein een medicinale kruidentuin en een wilde plantentuin is aangelegd. Ruik de lekkere geur van wilde tijm of marjolein op een mooie zomerdag en... je denkt dat je in Frankrijk bent. Het terrein is vrij toegankelijk en voor een klein gedeelte ook rolstoel-toegankelijk. Je volgt het pad door het natuurgebied totdat je weer uitkomt bij het fietspad langs de spoordijk. Op dit fietspad ga je linksaf tot aan de Schoonhovendreef. Steek deze drukke weg over en blijf het fietspad ongeveer 500 meter volgen. Links zie je de gebouwen van de Hogeschool en verderop van het Academisch Medisch Centrum. Als dit laatste gebouw links van je is, splitst het fietspad zich. Neem het pad dat schuin rechts omhoog gaat. Hier is (vooralsnog) het eindpunt van deze tocht: het metrostation. Metrostation Holendrecht lijn 54 richting Centraal Station en lijn 50 richting Zuid en Sloterdijk. Beide metro’s stoppen op de treinstations Bijlmer en Duivendrecht.
Bronnen en verwijzingen > www.trouw.nl/natuurtochten/popup/landschapswandelingen/_weesp.htm > Kunstreisboek Noord-Holland, samenst. Peter Don, uitg. Unieboek, © 1987 Rijksdienst vr de Monumentenzorg > Natuurgids van Noord-Holland, uitg. Het Noord-Hollands Landschap, 1996 > www.natuurwegwijzer.nl > http://home.hccnet.nl/a.b.berkhout/berkhout_abcouder_slot/het_abcouder_slot.htm > http://www.kasteleninutrecht.nl/Abcoude.htm Indeling van de wandelingen naar regio Vanaf nr 01 (ten Z. en ten Z.O. van Amsterdam): het Gooi + veen- en plassengebied. Vanaf nr 11 (de duinen en omgeving): Kennemerland. Vanaf nr 21 (ten N. en N.O. van Amsterdam): Waterland + Zaanstreek en de polders Verantwoordelijkheid Hoewel de route met zorg werd beschreven, kan er altijd iets anders zijn (geworden). Je loopt uiteraard voor eigen verantwoordelijkheid. Contact Je ervaringen verwerk ik heel graag in de teksten. Stuur je opmerkingen, aanvullingen en tips over route, flora, fauna, geschiedenis, relevante links enzovoort naar hoogtelijnen – zie onder. En natuurlijk vind ik het ook leuk als je me gewoon laat weten dat je van de beschrijvingen gebruik hebt gemaakt.
op de hoogte blijven? stuur dan een e-mail aan contact@hoogtelijnen.nl en vermeld: ‘aanmelden mailinglist Hoogtelijnen’.
webpagina van www.hoogtelijnen.nl sinds 28 juni 2004 - contact@hoogtelijnen.nl